موج‌سواری درام‌های کره‌ای در جهان
حواشی میان ایران و کره جنوبی در زمینه پول‌های بلوکه‌شده فروش نفت ایران به این کشور در حالی بالا گرفته که چندی پیش حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران با اشاره به بدعهدی کره جنوبی در پرداخت بدهی‌اش به ایران و تحقق نیافتن وعده‌هایش گفت: «به وزیر خارجه کره جنوبی گفتم بچه‌های ما در خانه سریال کره‌ای می‌بینند و از ما می‌پرسند کره‌ای‌های مهربان در این سریال‌ها همان کسانی هستند که پول‌های ما را نمی‌دهند؟»
این صحبت باعث شد نظرات مختلفی در فضای مجازی با مضمونی طنز در انتقاد به این رویکرد منتشر شود. گلایه از بازپخش چندین باره سریال افسانه جومونگ از تلویزیون ملی ایران پای ثابت این اعتراضات بود.
موج‌های محبوب کره‌ای
طبق آمار و اطلاعات موجود، بالغ بر ۳۵ سریال کره‌ای از سال ۱۳۸۲ تا امروز از صداوسیمای ایران دوبله و پخش شده است. از اسامی سریال‌های این لیست می‌توان به پزشکان (برادران پزشک) سال۱۳۸۲، جواهری در قصر سال ۱۳۸۵، انسان خوب سال ۱۳۸۶، افسانه جومونگ سال ۱۳۸۷، سرنوشت ۱۳۹۳، پاستا سال ۱۳۹۴، پزشکان جوان سال ۱۳۹۵ و آه گوم بی‌من در سال ۱۳۹۹ اشاره کرد.
حال مهم‌ترین پرسش این است که سریال‌های عنوان شده از نظر کیفی در چه سطحی قرار داشتند و تلویزیون ایران چه سهمی از پخش آثار جهانی و تکان‌دهنده کره جنوبی داشته است. برخی معتقدند جز تعداد انگشت‌شماری نشانی از آثار معروف کره‌ای در این لیست دیده نمی‌شود و همچنان صداوسیما به جومونگ و یانگوم وفادار است. فارغ از بررسی فنی و کیفی آثار رسانه‌ای کره جنوبی شواهد حاکی از آن است که در سال‌های اخیر «موج کره‌ای» بر فرهنگ بسیاری از کشورهای جهان سوار است.
سهم سرگرمی در اقتصاد کره
از ابتدای قرن ۲۱ کره جنوبی در قالب صادرکننده اصلی فرهنگ و گردشگری عامه در جهان ظاهر شد. جنبه‌هایی که بخش مهمی از اقتصاد رو به رشد آن امروزه به‌وضوح قابل مشاهده است و حتی از آن به‌عنوان یک صنعت پولساز یاد می‌شود. محبوبیت روزافزون فرهنگ کره‌ای در جهان تا حدی ناشی از حمایت دولت کره جنوبی از شرکت‌های خلاق و نوپا در عرصه سرگرمی است؛ به‌نوعی استفاده از قدرت نرم با هدف تبدیل شدن به صادرکننده برجسته فرهنگ در جهان. در سال ۲۰۱۴، دولت کره جنوبی یک درصد بودجه سالانه خود را به تولیدات فرهنگی اختصاص داد و مبلغ یک میلیارد دلار برای پرورش فرهنگ عامه و رشد در جهان در نظر گرفت. این بودجه سالانه با دریافت بازخوردهای مثبت و نتایج قابل‌قبول با رشد چشمگیری همراه بود؛ تا حدی که امروزه نزدیک یک درصد تولید ناخالص داخلی کره از صنعت سرگرمی تامین می‌شود. موج کره‌ای از ابتدای قرن ۲۱ به یک پدیده تاثیرگذار جهانی تبدیل شده و بنا بر نظر بسیاری از منتقدان و کارشناسان فرهنگی و صنعت سرگرمی بین‌المللی، اکنون می‌توان از کره جنوبی به‌عنوان قطبی از قدرت نرم در سرگرمی مانند بسیاری از کشورهای غربی یاد کرد.
بازگشت رونق و امید
در سال ۲۰۲۰، درآمد فروش صنعت فیلم و سریال در کره جنوبی بالغ بر ۱.۰۵ تریلیون وون کره جنوبی بود و در آن سال در مجموع تنها ۸۰۷ فیلم و سریال در این کشور تولید شد، در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۹ به اوج خود یعنی ۲.۰۵ تریلیون وون رسیده بود. دلیل این کاهش چشمگیر را می‌توان همه‌گیری ویروس کرونا دانست که صنعت سرگرمی تمام کشورها را مانند سایر کسب‌وکارها تحت تاثیر قرار داد، اما طولی نکشید که کره جنوبی راهکاری برای ادامه روند تولید فیلم و سریال یافت و در ۲۰۲۱ تا حد زیادی تلاش کرد به ارقامی حتی بالاتر دست پیدا کند. هنوز به‌طور رسمی ارقامی از درآمد امسال صنعت فیلم و سریال کره جنوبی ارائه نشده اما از تولیدات و استقبال جهانی آثار پخش شده می‌توان پیش‌بینی روشنی داشت. همچنین فیلم و سریال‌های پرمخاطب و باکیفیتی که در سال ۲۰۲۰ ساخته و از شبکه‌های رسمی کره‌ای پخش شدند، در سال ۲۰۲۱ توسط پلتفرم‌های جهانی (مانند نتفلیکس) خریداری شده و به پخش مجدد رسیدند. بنا بر اعلام رسمی نتفلیکس از میزان استقبال سریال‌های کره‌ای، پادشاه سلطنت ابدی، استارت‌آپ، روباه نه‌دم و سریال‌های hometown cha cha cha و squid game که امروزه سروصدای تعریف و تمجیدهای بین‌المللی از آنها در فضای مجازی پیچیده، نه‌تنها دست‌اندرکاران صنعت سرگرمی کره جنوبی بلکه طرفداران جهانی آنها را نیز به بازگشت به اوج و روند صعودی موج کره‌ای امیدوار کرده است.
مدیرعامل شرکت نتفلیکس در آخرین اظهارات خود خبر از استقبال جهانی از درام کره‌ای Squid Game داد. او سریال بازی ماهی مرکب را در حال تبدیل شدن به بزرگ‌ترین نمایش نتفلیکس تاکنون اعلام و پیش‌بینی کرد این سریال آسیایی بسیاری از سریال‌های غربی را به‌زودی کنار خواهد زد. هرچند باید بر این موضوع نیز تاکید داشت که موفقیت درام‌های کره‌ای تنها به سریال بازی ماهی مرکب محدود نشده است؛ از این رو می‌توان گفت اعداد و ارقام ارائه شده در زمینه موفقیت سریال‌های کره‌ای در سطح جهانی را نمی‌توان شوخی یا حتی جو ایجادشده بین نوجوانان توصیف کرد.
تمایل غرب به سرگرمی شرق
شرکت نتفلیکس یک شرکت امریکایی در زمینه خدمات رسانه‌ای و تولید برنامه است که در سال‌های اخیر در تولید فیلم مستقل و سرمایه‌گذاری روی محتواهای با ظرفیت بالا نقش زیادی داشته است. نتفلیکس در نوامبر ۲۰۲۰ تایید کرد یک شعبه در کره جنوبی با نام Netflix Entertainment Korea تاسیس کرده تا تعهد خود را نسبت به محتوای اصلی تولیدشده در این کشور دوچندان کند.
Netflix Entertainment Korea که در سپتامبر همین سال راه‌اندازی شد، مسئولیت کشف محتوا، پشتیبانی و سرمایه‌گذاری روی آثار رسانه‌ای کره‌ای را بر عهده دارد و این یکی از نشانه‌های همه‌گیری التهاب موج کره‌ای و پیش‌بینی استمرار آن در جهان است. نتفلیکس در کشورهایی که به‌دلیل آثار خاصی مشهور هستند، شعبه‌های محتوای جداگانه تاسیس می‌کند. کره جنوبی نخستین کشور آسیایی است که نتفلیکس دفتر محتوای جداگانه‌ای در آن تاسیس کرده است. همین موضوع حاکی از اهمیت آثار کره جنوبی برای سرمایه‌گذاران بین‌المللی است.
از سال ۲۰۱۵ تا پایان سال ۲۰۲۰، سرمایه‌گذاری شرکت نتفلیکس در محتوای کره‌ای (فیلم، سریال و موسیقی) تقریبا ۸۰۰ میلیارد وون (۷۲۴ میلیون دلار) برآورد شده است. در این مدت حدود ۷۰ مجموعه نمایشی کره‌ای به‌عنوان درام اصلی Netflix در سراسر جهان منتشر شده که دارای زیرنویس به ۳۱ زبان و دوبله به ۲۰ زبان است.
تلاش برای کاهش آمار خودکشی
اما بحث مهم دیگری که باید به آن پرداخت، مضمون سریال‌های کره‌ای است. بنا بر آمار و اطلاعات منتشر شده در مجامع بین‌المللی، کره جنوبی بیشترین میزان خودکشی سالانه در جهان را به خود اختصاص می‌دهد؛ تا حدی که در دوران همه‌گیری کرونا یکی از مدیران عالی‌رتبه این کشور (به طنز) اعلام کرد مجموع میزان فوتی‌های ناشی از خودکشی در این کشور، بیشتر از فوتی‌های کروناست. به هر حال افسردگی و میل به خودکشی در جوانان کره‌ای مهم‌ترین بحران امروزه این کشور عنوان می‌شود؛ از این رو در سال‌های اخیر مهم‌ترین مضمون سریال‌های کره جنوبی «آسانی پس از سختی و موفقیت پس از شکست» است.
اغلب سریال‌های کره با پایانی خوش به اتمام می‌رسند و امید و تلاش برای پیروزی جزءلاینفک آنهاست. به‌طور کلی شاید بتوان گفت در جهان امروز که بنا بر آمار رسمی افسردگی شایع‌ترین بیماری آن است، محتواهای امیدبخش که ضمن سرگرمی انسان را به ساختن آینده‌ای روشن ترغیب می‌کند، شاه‌کلیدی است که تنها در آثار کره‌ای‌ها یافت شده و آنها با این فوت کوزه‌گری توانسته‌اند از شرق‌ترین نقطه زمین، غرب‌ترین نظرها را به خود جلب کنند.
